Projekt – publikacja zbioru
Zbiór w całości pochodzi z Projektu Gutenbeg mającego służyć dzieciom i edukacji na całym świecie. Intencją publikacji było pragnienie udostępnienia bajek do wykorzystania podczas zajęć szkolnych i pozaszkolnych, w edukacji domowej, do ćwiczeń językowych, nauki pisania streszczeń, notatek, opowiadań własnych, porównań, zestawień, charakterystyk, projektów edukacyjnych i multimedialnych, a także kontekstów, do których mogą i będą odwoływać się uczniowie.
Lekcje z “Bajkami Ezopa”
“Bajki Ezopa” to dobry materiał do rozważań i dyskusji podczas zajęć z wychowawcą. Mają krótką formę, szybko je wspólnie przeczytamy, aby później przeanalizować i podyskutować przez chwilę. Dlatego warto je wziąć pod uwagę.
Do celów edukacyjnych strona została wyposażona w konkretne narzędzia szukania haseł oprócz wyszukiwarki, wg tytułów, kategorii (są nimi postacie) i tagów (to cechy bohaterów).
Przykładowo, interesuje nas wybrane zwierzę z uwagi na jego powszechnie odczytywane konotacje kulturowe. Lis jest postrzegany jako chytre, przebiegłe i podstępne zwierzę. Można więc poobserwować jego zachowanie w dostępnych bajkach, klikając w kolumnie “Kategorie” na Lisa właśnie – w dowolnym wersie. Przywołamy wszystkie bajki z Lisem. Wg zainteresowania można też wskazać w kolumnie Tematyka (Tagi) cechy postaci bajkowych, aby na ich przykładzie omówić zachowania ludzkie.
A oprócz tego dostępna jest też po prawej stronie wyszukiwarka haseł. Można też poruszać się po stronie, używając przycisków pod wpisami.
Kim był Ezop z Frygii?
To postać historyczna i legendarna. Ezop był pisarzem żyjącym w VI w. p.n.e. w Azji Mniejszej, urodził się we Frygii (aktualnie Turcja) jako niewolnik. Daty jego urodzin i śmierci nie są znane, ale przyjmuje się, iż żył w przedziale czasowym ok. 620 – ok. 560 p.n.e. Podobnie miejsce urodzenia jest tylko “przybliżone”, ponieważ historycy starożytni mieli w tej kwestii różne zdania. Herodot twierdził, że Ezop pochodził z Tracji (Grecja) a wg Fajdrosa z Frygii, czyli urodził się po drugiej stronie Morza Egejskiego (Turcja). Epizod Izydy w życiu Ezopa przemawia za rodowodem egipskim. Natomiast jeden z największych pisarzy, historyków greckich Plutarch (zm. w 25 r. n.e.) umieścił Ezopa w towarzystwie Siedmiu Mędrców Grecji… Nie będziemy tego dalej zgłębiać. Bajki czekają.
Ezop jest uważany za twórcę bajek antropomorficznych, w których bohaterami uczynił zwierzęta i im przypisał ludzkie cechy. Pisał je prozą i nadał charakter moralizatorski (pouczający) i satyryczny (prześmiewczy). Zawierają prawdę o ludziach i relacjach społecznych, swego rodzaju naukę czy przesłanie. Nad nią warto się zatrzymywać, bo okazuje się ponadczasowa.
Jest bardzo prawdopodobne, że sam Ezop nigdy nie spisał swoich „Bajek” , ale że były one przekazywane ustnie i dopiero wiele lat później spisane jako jedno dzieło.
Uważa się, że nawet oryginalne bajki Ezopa były kompilacją opowieści z różnych źródeł, z których wiele pochodzi od autorów żyjących na długo przed Ezopem. Niemniej już w IV wieku p.n.e. istniały zbiory prozy i wierszy „Bajek Ezopa”. Zostały przetłumaczone na języki arabski i hebrajski, a także dodatkowo wzbogacone o inne bajki z tych obszarów kulturowych. Zbiór, który znamy dzisiaj, jest prawdopodobnie oparty na greckiej wersji Babriusa z III wieku n.e., która sama w sobie jest… kopią kopii kopii…
Legenda głosi, że Ezopowi przypisywano bajki, których nie napisał, a także powstałe długo po jego śmierci.
Literackie tradycje
Do języka polskiego zaadoptował bajki Ezopa renesansowy poeta Biernat z Lublina w sławnym “Żywocie Ezopa Fryga, mędrca obyczajnego, z przypowieściami jego” w 1522 r. Stały się one podłożem do napisanych wierszem bajek Biernata (zob. Bajki Biernata). Możesz z ciekawości porównać język polski z czasów “złotego wieku” ze współczesnym.
Rzecz jasna, największy polski bajkopisarz, który bawił, ucząc, Ignacy Krasicki (zob. Bajki) również czerpał z dorobku Ezopa Fryga, ale też znał ten gatunek za sprawą francuskiego poety Jeana de La Fontaine (zob. Bajki).
Najpopularniejsze bajki Ezopa
Spośród 146 utworów zaliczonych do Projektu, najpopularniejsze, znane na całym świecie i często wykorzystywane w szkołach, podczas zabaw i nauki to:
- Mrówka i konik polny
- Wilk i Baranek
- Niedźwiedź i podróżnicy
- Dzwonek dla Kota
- Kogut i klejnot
- Wrona i dzban
- Pies i kość
- Pies i Wilk
- Pies w żłobie
- Rolnik i Bocian
- Rolnik i Żmija
- Żaba i Wół
- Żaby, które pragnęły króla
- Lis i Wrona
- Lis i Koza
- Lis i winogrona
- Gęś i złote jajka
- Uczciwy Drwal
- Lew i Mysz
- Lwia część
- Myszy w Radzie
- Złośliwy Pies
- Północny wiatr i Słońce
- Żółw i Zając
- Mysz miejska i Mysz wiejska
- Wilk w owczej skórze
- Skąpiec